การคิดนอกกรอบนั้น  ไม่ได้แปลว่า  พิเรน

การคิดนอกกรอบนั้น  ไม่ได้แปลว่า  คิดใหม่ทุกวัน

แต่การคิดนอกกรอบนั้น  แปลว่า คิดต่างอย่างสร้างสรรค์

และที่สำคัญ

คิดก่อน  ทำก่อน  ไม่ได้แปลว่า ครั้งเดียว จบ นะคะ

บางครั้ง  การคิดนอกกรอบอาจไม่ประสบความสำเร็จสมอไป  ที่เราชอบพูดกันติดปากว่า “ลองผิดลองถูก” 

ซึ่งเกิดขึ้นได้เสมอ  ไม่ใช่เรื่องแปลกอะไรค่ะ

แต่ถ้าการคิดนอกกรอบ  ถูกแปลสภาพเป็น คิดเอง  เออเอง  โอกาสที่จะถูกตามมาว่า “เสียใจเอง” ก็มีสูงนะคะ

แล้วจะเริ่มต้นคิดนอกกรอบอย่างไรดี?

วิธีคิดนอกกรอบที่ดิฉันแนะนำให้ใช้กัน  น่าจะสรุปได้เป็นข้อๆ  ดังนี้

1.      มองในกรอบให้ถ้วนถี่  ก่อนเริ่มคิดนอกกรอบ

คุณควรเริ่มต้นจากการเริ่ม “รู้จัก” และ “เข้าใจ” กรอบของงานฝีมือที่คุณรัก ให้กระจ่างเสียก่อนว่า  กรอบ ของงานประเภทนั้นๆ  มีอะไรบ้าง

โดยการนำปัจจัยที่ดิฉันเคยเล่าไว้ใน “เคล็ดลับการขายงานฝีมือให้ประสบความสำเร็จ ภาค 1-6”  มาเป็นหัวข้อในการเริ่มมอง “กรอบ” ของงานฝีมือก็ได้  และรวมถึงการพูดคุยแลกเปลี่ยนทัศนะกับคนที่คุณรู้จัก  เกี่ยวกับงานฝีมือ  ว่าผลงานประเภทที่คุณอยากทำ  มันมีกรอบอะไรที่จำเป็นต้องทำตาม  อะไรที่ “หลุดกรอบ” ได้บ้าง  อย่างน้อย ก็เป็นการกำหนดวิธีคิดที่ไม่เสี่ยง  จนเกินไปนัก

ยกตัวอย่างประกอบความเข้าใจง่ายๆนะคะ

ถ้าคุณรักจะทำ “ตุ๊กตาผ้า”

กรอบของานประเภทตุ๊กตาผ้าน่าจะเป็น

สินค้าสำเร็จรูป ที่ช่วยลดต้นทุน และเวลาของผู้ผลิตได้ เช่น  ลูกตา  ใยสังเคราะห์  แหล่งขายผ้า ฯลฯ

ลิขสิทธิ์  ที่ไม่ควรละเมิด  ต้องหลบๆซ่อนๆ หรือ พยายามปรับเล็กปรับน้อยให้แตกกต่าง

เช่น   ทำตุ๊กตาโดเรม่อน  หัวเหมือน  ตาเหมือน  มือเหมือน  แต่ปรับรูปแบบให้ตัวยาวๆ  แขนยาว  ขายาว  ดูยังไงก็ โดเรม่อน เก๊!

ช่วงเวลา และเทศกาล  ตุ๊กตาผ้า  น่าจะขายดีที่สุด  ก็ช่วงเทศกาลแห่งความสุข  เช่น ปีใหม่  รับปริญญา

วาเลนไทน์    ตุ๊กตาผ้า  มีของนำเข้าที่มีแพทเทิร์นสวยๆ  แปลกๆ จากเมืองนอกเยอะแยะ  มียี่ห้อด้วย  ราคาก็ไม่แพงนัก

ถ้าคุณเข้าใจ “กรอบ” ของงานฝีมือ  ก็แน่นอนว่า  มีกรอบบางอย่าง  ที่คุณไม่ควรมองข้าม เพราะจะช่วยให้คุณประหยัดทั้งเงินทุน  และเวลาได้  รวมถึงสนับสนุนผลงานของคุณได้ดีทีเดียว

ปัจจัยบางอย่าง  ต้องรู้จักตัวเอง (และงานฝีมือของตัวเอง)  ก่อนจะเริ่ม  มองต่างมุมบ้างก็ไม่แปลก  ไม่จำเป็นต้อง “นอกกรอบ”ทั้งหมดก็ได้ค่ะ

2.      มองต่างอย่างสร้างสรรค์

เมื่อเรารู้จักกรอบที่จำเป็น สำหรับงานฝีมือของเราแล้ว  ก็เริ่มคิดถึง เอกลักษณ์  หรือ Concept ที่เราตั้งไว้  (เขียนไว้ใน เคล็ดลับฯ เรื่องภาพลักษณ์)

ต่อให้ “คิดต่าง” อย่างไร  ต้องพยายามให้งานฝีมือของเรา  หลุดจาก Concept ที่เราตั้งไว้อย่างเด็ดขาด  ยกเว้นแต่เราสามารถวิเคราะห์ได้ว่า  Concept ที่เราตั้งไว้นั้น บกพร่อง

ถึงแม้ว่าเอกลักษณ์ของชาวบ้าน  จะทำให้คุณเริ่มมองเป็นช่องทางว่า “ทำเงินได้”   แต่คุณเชื่อไหมคะว่า  ถ้าเมื่อไหร่คุณเป็น “ผู้ตาม”  เมื่อนั้นก็จะถึงเวลาที่คุณต้องเผชิญหน้ากับปัญหาต่างๆอย่างไม่มีที่สิ้นสุด  เช่น  การเปรียบเทียบ   สงครามราคา   ชื่อเสียง   และอีกมากมาย

เชื่อเถอะค่ะว่า  สินค้าประเภทเดียวกัน  ไม่จำเป็นต้องมี “จุดขาย” ที่เหมือนกันเสมอไป  ถ้าเรามองต่างอย่างสร้างสรรค์ได้  ยังมีจุดขายอีกมากมายที่สามารถนำมาใช้  แล้วประสบความสำเร็จได้จริงๆ

เรื่องนี้ขอยกตัวอย่างจากประสบการณ์ของคุณพ่อโดยตรงอีกครั้งนะคะ

ก่อนที่จะมี “เรือจำลองไม้สักทองระบบมาตราส่วน” ของ Gallery เรานั้น  คุณๆคงได้พบเห็นเรือจำลอง  หรือเรือสำเภาจีน  จำนวนมาก  รวมถึงพิพิทธภัณฑ์เรือจิ๋ว  ที่มีขายอยู่หลากหลาย

ดิฉันเริ่ม “มองต่าง” จากจุดขายของคนอื่นๆ  ทั้งๆที่ผู้ผลิตรายอื่นๆ ก็สามารถขาย “เรือจำลอง” ได้มากกันทั้งนั้น

เมื่อก่อน เรือจำลองบ้านเรา  มี 4 ประเภท

1.เรือจำลองตามจินตนาการ  ทาสี  ขายถูก  งานหยาบๆ  (พบเห็นได้ตามตลาดนัด  หรือตลาดน้ำ)

2.เรือสำเภาจำลอง ฝีมือค่อนข้างดี  ใช้ฮวงจุ้ย วันเดือนปีเกิด  มาคำนวณขนาดเรือ (เห็นในทีวี และInternet)  ราคาสูงพอสมควร

3.เรือจำลองไทยๆ  เชิงอนุรักษ์  มีเรือแปลกๆหลากหลาย  สารพัดชนิด (ส่วนใหญ่จัดเป็นพิพิทธภัณฑ์  โชว์งาน  และขายด้วย)

4.เรือจำลองนำเข้า  ลำใหญ่ๆหน่อย (ส่วนใหญ่ก็มาจากจีน  และเวียตนาม)  สีสันสวยงาม  มีองค์ประกอบบางส่วนทำจากพลาสติก  เหล็กหล่อ (ขายตามห้างสรรพสินค้า)  แต่ที่สำคัญผลิตในระบบอุตสาหกรรม  ไม้ก็เป็นไม้ทั่วไป  กลึงๆมาประกอบเป็นก้อนๆ

โอ้โห!  ปิดกันแทบทุกช่อง  ถูก , แพง , อนุรักษ์ ,  ฮวงจุ้ย  ฯลฯ  แล้วจะคิดอะไร “นอกกรอบ”ได้มั่งเนี่ย  คุณอาจรู้สึกเหมือนดิฉันในช่วงนั้น

แล้วดิฉันก็เริ่มภารกิจ “มองต่าง” โดยศึกษาในกรอบของเราก่อน

ลูกค้าซื้อเรือสำเภาจีน  ส่วนมาก มีความเชื่อ เรื่องการมีเรือไว้แล้วจะทำมาค้าคล่อง ค่ะ

ดิฉันก็ไม่มองข้ามจุดนี้  ศึกษาหาข้อมูลจนไปพบว่า  เพื่อนของคุณพ่อคนหนึ่ง  เป็นลูกครึ่งจีน และเป็นอาจารย์ฮวงจุ้ยที่มีคนนับถือมากมาย  ดิฉันก็ไปพบ และขอให้อาจารย์ท่านนั้น “จัดการ” กับฮวงจุ้ย

แล้วเรื่องนี้ดิฉันก็ไม่มีปัญหา...

ความโด่งดังของการสั่งต่อเรือจำลอง  ตามวันเดือนปีเกิด

ก็ยังเหมือนเดิม  เรื่องนี้โด่งดังจนกลายเป็นความเชื่อไปแล้ว  และดิฉันไม่อยากเป็น “ผู้ตาม”  จนวันหนึ่ง  ดิฉันคิดขึ้นมาว่า  มีลูกค้าหลายคนที่อยากได้เรือสำเภาที่สมส่วน  และเชื่อฮวงจุ้ยด้วย 

ดิฉันก็ได้คำว่า “ระบบมาตราส่วน” ซึ่งเข้าใจง่าย

แล้วคำว่า “พิพิทธภัณฑ์” ซึ่งดูเป็นทางการเสียเหลือเกิน

ใครๆก็ทำพิพิทธภัณฑ์เรือจำลอง  แล้วดิฉันจะไปทำตามทำไม  ดิฉันก็ได้คำซึ่งมีความหมายที่ดูดี  และทันสมัยกว่า  รวมถึงสื่อถึง “งานฝีมือ” ที่ดีกว่า  “Gallery” ค่ะ  เข้าใจง่ายเชียว

แต่สิ่งที่เล่ามานั้น  กลับทำให้งานฝีมือของคุณพ่อ  กลายเป็นที่รู้จักในเวลารวดเร็ว  ซึ่งดิฉันเชื่อว่างานฝีมือทุกชนิด  สามารถหา “มุมมองที่แตกต่าง” ได้ไม่ยากเย็นหรอกค่ะ

3.ต้องรู้จัก และยอมรับ KPI’s

         KPI’s ย่อมาจาก  Key Performance Indicator หรือ Key Performance Index  แปลเป็นไทยง่ายๆ ก็คือ “ดัชนี้ชี้วัด” หรือ “วิธีวัดค่าความสำเร็จ”   ค่ะ

“ชักจะเป็นวิชาการมากเหลือเกินแล้วนะเนี่ยะ แค่งานฝีมือเล็กๆ  ทำไมต้องยุ่งยากขนาดนี้”  หลายท่านคงคิดอย่างนี้

 ไม่ยากขนาดนั้นหรอกค่ะ  บางครั้งจะงานเล็กๆ ขายตามตลาดนัด  หรือผลงานระดับร้อยล้าน  ก็ใช้หลักการเดียวกัน ดิฉันจะพยายามแปลไทยเป็นไทย  ให้คุณเข้าใจกันง่ายๆ  และมองข้ามความยุ่งยากที่สลับซับซ้อนไปเสียบ้างแล้วกันนะคะ

และหากบังเอิญ สำหรับท่านที่เป็นนักวิชาการตลาด  หรือผู้บริหารผู้คลั่งไคล้ศัพท์แสงยากๆทางวิชาการ  ต้องขอออกตัวไว้ก่อนว่า  ดิฉันมาเขียนบทความ “เคล็ดลับฯ” เพื่อแบ่งปันประสบการณ์  ให้กับเพื่อนๆที่รักงานฝีมือ ได้ไปทดลองใช้กันฟรีๆ  ไม่ได้มาแต่งตำราการตลาดอะไร  เพราะฉะนั้น วิชาการที่ยุ่งยากบางส่วน  ดิฉันอาจข้ามไปบ้าง  หรืออาจรวบรัดให้เข้าใจง่ายขึ้น  เท่านั้นนะคะ  อย่าเพิ่งต่อว่าๆ ดิฉันเขียนไม่ครบ  หรือถูกต้องตามหลักวิชา 100% นะคะ

กลับมาที่ KPI’s

KPI’s ก็สามารถเข้าใจได้ง่ายๆ  เช่นเดียวกัน   ก็คือการมองหาจุดกำหนดอะไรสักอย่าง (หรือหลายอย่าง)  เพื่อประกอบการตัดสินใจของคุณเองว่า  การคิดนอกกรอบ  ของคุณนั้น  มาถูกทางหรือยัง  คิดเอง เออเองหรือเปล่า  ฯลฯ

ไม่ต้องไปหาตำราการตลาด  การบริหาร ที่ไหนมาอ่านหรอกค่ะ  คิด KPI’s  ขึ้นมาเองนี่แหละ

แล้วตั้ง KPI’s จากอะไรดี

ลองเลือกดูนะคะ  เมื่อคุณคิดนอกกรอบ  และได้ทดลองผลิตงานฝีมือชิ้นนั้นๆออกมาแล้ว  อาจตั้ง KPI’s ง่ายๆได้เลย

 เช่น  เดือนหนึ่งขายได้เท่าไหร่?  ตั้งไว้ที่ 10 ชิ้น  แล้วขายได้กี่ชิ้น

มีผู้คนให้ความเห็นว่า งานของคุณ น่าสนใจขนาดไหน  โดยขอให้เค้าช่วยให้ความเห็นจากใจจริง ไม่ต้องเกรงใจ  และเราต้องเปิดใจรับฟังให้ได้  เช่น  ถามคน 20 คน  ต้องมีคนชมว่า “ดีมาก”  กี่คน  ชมว่า “ดี” กี่คน  “เฉยๆ” กี่คน หรือแม้กระทั่งบอกอ้อมๆว่า ไม่สวยเลย” กี่คน

แล้วลองสรุปกับตัวเองว่า  ผลลัพท์  ที่ได้มา  ดีพอหรือยัง

เอาง่ายๆแค่นี้ละค่ะ KPI’s

แต่ข้อสำคัญ  คุณต้องทำ KPI’s ที่ใช้เวลา และมีการกำหนดจำนวน สักหน่อย  ไม่ใช่เอาผลงานไปให้เพื่อนๆ 4-5 คนดูแล้วรีบสรุปเอง (ตามที่อยากสรุป)  ว่า นี่แหละ  ใช่เลย

ลองนำไปใช้ดูนะคะ  แค่สามข้อนี้  อาจสนับสนุนการคิดนอกกรอบ ของคุณได้

ก่อนจบภาคนี้  อยากเล่าตัวอย่างการ “คิดนอกกรอบ”  ที่ประสบความสำเร็จ มากๆ  ของดิฉันอีกสักเรื่อง

คุณพ่อดูหนังเรื่องหนึ่ง ซึ่งมีตัวเอกเป็นโจรสลัด  และอยากทำเรือโจรสลัดออกมาบ้าง

คำถามคือ  ใครจะซื้อเรือโจรสลัดจำลองไว้ในบ้าน  แถมต้องทำใบเรือสีดำ และต้องมีตราหัวกระโหลกด้วย

แต่เราลองทำค่ะ  ครั้งแรกทำออกมาสองลำ  ใบสีดำ 1 ลำ  ใบสีขาว 2 ลำ

ปรากฏว่า  เรือโจรสลัดใบสีดำ  มีตราหัวกระโหลก และดาบไขว้  ขายได้เป็นลำแรก  และอีก 9 ลำต่อมา  ขายหมด  แถมได้ห้างสรรพสินค้าใหญ่แถวรังสิต มาขอนำไปโชว์ ในงานแสดงสินค้าใหญ่งานหนึ่ง  และนำไปโปรโมทงาน แสดงสินค้านั้น ทางโทรทัศน์ ช่อง 3 ในรายการข่าวที่เรตติ้งดีที่สุดตอนเช้า

เท่านั้นเอง ลูกค้าตามาหาเรากันให้วุ่นวาย   และปัจจุบันนี้เรือโจรสลัด  ก็ไม่มีเหลืออีกเลย

หลายคนบอกว่า ฟลุ๊ค  แต่ขอยืนยันว่า  เกิดจากการ “คิดนอกกรอบ” นี่แหละค่ะ 

กล้าคิด กล้าทำ  และรับฟังคนอื่นบ้าง    

เท่านี้ก็ “ คิดนอกกรอบ ”ได้แล้วล่ะค่ะ

ขอขอบคุณ ชาว SME ทุกท่าน ที่ติดตามอ่านกันนะคะ 

ลองนำไปใช้กันดูค่ะ...ได้ผลเป็นอย่างไร ก็ส่งมาเล่าสู่กันฟังค่ะ