ผักตบชวาบนผิวน้ำของสระน้ำสร้างสภาพแวดล้อมในน้ำที่แตกต่างกันโดยสิ้นเชิงเมื่อเทียบกับผิวน้ำที่เปิดโล่ง เรือนยอดที่หนาแน่นของใบไม้บังพื้นผิวและป้องกันการเจริญเติบโตของสาหร่าย จึงจำกัดการผลิตออกซิเจน สิ่งนี้จะรักษาค่า pH ของของเหลวให้อยู่ในระดับใกล้เป็นกลาง ผักตบชวา มวลของพืชบนพื้นผิวยังช่วยลดความปั่นป่วนและการปะทุที่เกิดจากลม ตลอดจนการเติมอากาศบนพื้นผิว และลดความผันผวนของอุณหภูมิน้ำ เป็นผลให้น้ำใกล้ผิวดินมีแนวโน้มที่จะมีออกซิเจนต่ำ และโซนหน้าดินมักจะไม่ใช้ออกซิเจนแม้ในบ่อน้ำตื้น